Njerëzit që infektohen me virusin SARS-CoV-2 dhe zhvillojnë sëmundjen e COVID-19 mund të shërohen mesatarisht pas dy javësh nga paraqitja e parë e simptomave.
Për disa raste më të rënda të COVID-19, mjekët thonë se shërimi i të infektuarve mund të zgjasë deri në gjashtë javë.
Sidoqoftë, gjithnjë e më shumë njerëz po thonë se vazhdojnë të kenë simptoma për javë ose muaj edhe pasi kanë menduar se janë shëruar.
Ky fenomen është përhapur aq shumë, saqë tani i është dhënë emri: “COVID i gjatë“.
Nuk ka asnjë përkufizim mjekësor ose listë të simptomave të njëjta për të gjithë pacientët – dy persona me COVID-19 të gjatë mund të kenë përvoja shumë të ndryshme, por forma më e zakonshme e këtij virusi është lodhja dhe plogështia e përgjithshme.
Simptoma të tjera përfshijnë gulçim, kollë të vazhdueshme, dhimbje të kyçeve, ngërçe muskulore, probleme të dëgjimit dhe shikimit, dhimbje koke, humbje e shijes dhe nuhatjes si dhe dëmtime të zemrës, mushkërive, veshkave dhe zorrëve.
Simptomat afatgjata të COVID-19 rezultojnë edhe me probleme mendore, që përfshijnë depresion, ankth dhe paaftësi për të menduar qartë. Së voni, një term që po përdoret shpesh për mungesën e qartësisë së mendjes është “mjegulla në tru”.
Në kategorinë e COVID-it afatgjatë nuk përfshihen vetëm njerëzit të cilëve u duhet kohë për t’u rikuperuar nga kujdesi intensiv. Edhe njerëzit me infeksione relativisht të lehta mund të mbesin me probleme shëndetësore të përhershme dhe serioze.
“Ne nuk kemi asnjë dyshim që COVID afatgjatë ekziston”, i tha profesor David Strain nga Universiteti i Exeter, BBC-së, i cili tashmë po pranon pacientë me simptoma afatgjata të COVID-19 në klinikën e tij që vijnë kryesisht me sindromën e lodhjes kronike.
Studiuesit dhe doktorët në klinika ende nuk kanë rënë dakord për emërtimin e këtyre simptomave të gjata. Literatura përfshin “sindromën post-COVID” dhe “COVID-19 kronik”. Tani studiuesit, grupe pacientësh dhe ata që preken nga kjo gjendje gjithnjë e më shumë po e përdorin termin “COVID i gjatë”.
Ata gjithashtu bëjnë thirrje që përcaktimi i rikuperimit nga COVID-19 të bazohet në kritere që nuk lidhen vetëm me një test negativ të COVID-19.
Arritja e marrëveshjes për terminologjinë e duhur për gjendjen afatgjatë të COVID-19 është thelbësore, thotë Felicity Callard nga Universiteti i Glasgow në Mbretërinë e Bashkuar për revistën Nature, e cila gjithashtu është e prekur me COVID që një kohë të gjatë.
Callard është një nga një grup studiuesish që kanë kaluar përvojën e COVID-it të gjatë – dhe të cilët krijuan një blog për British Medical Journal, duke u bërë thirrje komuniteteve kërkimore dhe mjekësore të fillojnë të përdorin termin “COVID i gjatë” në vend të disa emrave alternativë.
Autorët e blogut pretendojnë se fjalët si “post”, “sindromë” dhe “kronike” delegjitimojnë vuajtjet, gjë që e bën të vështirë që njerëzve t’u ofrohet kujdesi i nevojshëm.
Termi “COVID i gjatë” u përdor për herë të parë në Twitter si një hashtag nga Elisa Perego në maj të këtij viti, për të përshkruar përvojën e saj të ‘një gjendje shumëfazore’, ciklike që ndryshonte në kohë dhe simptoma nga rruga dyfazore e diskutuar në punimet e hershme shkencore, që u përqendrua në shtrimin në spital të pacientëve.
Vetëm tre muaj më vonë, pas një avokimi intensiv nga pacientët në të gjithë botën, ky term i shpikur nga pacientët u përdor nga akterë të fuqishëm, përfshirë Organizatën Botërore të Shëndetësisë (OBSH).
Organizata Botërore e Shëndetësisë po ndjek nga afër zhvillimin e çështjeve që lidhen me COVID-in e gjatë. Studiuesit dhe agjencitë e financimit duhet gjithashtu të marrin në konsideratë më urgjentisht përkufizimin e shërimit nga COVID-19 dhe nëse duhet të miratojnë termin ‘COVID afatgjatë’ dhe të vendosin zërin e pacientit në qendër të procesit.
Shumë nga këta pacientë thonë se sëmundja afatgjatë ndikon seriozisht në jetën e tyre, shpesh duke i lënë të paaftë për punë dhe jetën e përditshme.
Edhe më keq, kur ata shpesh marrin pak ose aspak mbështetje nga profesionistët e kujdesit shëndetësor, të cilët ose janë të hutuar nga simptomat e qëndrueshme të pacientëve të tyre dhe nuk dinë si t’i lehtësojnë ato ose e refuzojnë plotësisht fenomenin.
Pacientët u organizuan në grupe mbështetëse joformale që u shfaqën në Internet, të tilla si Long COVID SOS.
