Sot jeta është e paimagjinueshme pa internet dhe është krejt normale që fëmija juaj të dëshirojë të jetë pjesë e tij. Por nga ana tjetër, interneti mund të jetë i rrezikshëm për një fëmijë të vogël që nuk është as i vetëdijshëm se çfarë po ndodh atje. Vështirë se mund ta ndaloni fëmijën tuaj të përdorë internetin, por gjithmonë mund t’i tregoni se si të jetë i sigurt në internet..
Si ta bëjmë atë?
Jini pranë tij kur përdorni internetin për herë të parë
Nëse fëmija juaj nuk e ka përdorur internetin më parë, sigurohuni që të jeni pranë tij herën e parë dhe t’i tregoni se si ta trajtojë atë. Tregojini atij se cilat faqe interneti janë të sigurta për të dhe paralajmërojeni që të mos shkarkojë asgjë nga faqet e paverifikuara.
Shpjegojini atij pse nuk duhet të flasë me të huajt
Profilet e rreme janë të zakonshme në internet, ndaj është e rëndësishme t’i tregoni fëmijës suaj që të mos u përgjigjet mesazheve të të huajve, edhe nëse ata duken miqësorë. Shpjegojini atij se çdokush mund të vendosë një foto të rreme dhe të paraqitet me një emër të rremë në internet, ndaj është mirë që të mos ketë asnjë komunikim me të panjohur. Theksoni se ai kurrë nuk duhet të ndajë informacionin e tij personal në internet ose të hapë skedarë që ka marrë nga një i panjohur. Në të njëjtën kohë, këshillojeni që t’ju njoftojë menjëherë nëse merr një mesazh nga dikush që nuk e njeh.
Paralajmëroni atë për lajmet e rreme
Tregojini fëmijës tuaj se vetëm për shkak se diçka është në internet nuk do të thotë se është e vërtetë. Lajmet e rreme janë shumë të zakonshme dhe shpesh është e vështirë për të rriturit t’i dallojnë ato, dhe jo për fëmijët e vegjël. Këshillojeni fëmijën tuaj që t’ju pyesë kur ai ose ajo lexon disa informacione në vend që t’i besojë “verbërisht”. Në të njëjtën kohë, ju mund t’i tregoni atij se cilat faqe interneti ofrojnë informacion të verifikuar.
Kufizoni dukshmërinë e aktivitetit të tij në internet
Rrjetet sociale si Facebook dhe Instagram ju lejojnë të kontrolloni se kush i shikon postimet tuaja, kështu që nëse fëmija juaj ka një llogari, rregullojeni këtë. Ndihmojeni që t’i bëjë profilet e tij private, dmth postimet dhe të dhënat e tij mund t’i shohin vetëm ata që janë miqtë e tij.
Shpjegojini atij se ka një “reputacion në internet”
Pasi diçka postohet në internet, ka të ngjarë të qëndrojë atje përgjithmonë. Shpjegojini fëmijës tuaj se ajo që ai ose ajo shkruan dhe publikon në internet mund të ketë një ndikim të madh në reputacionin e tij ose të saj në të ardhmen. Thuaji se nëse publikon përmbajtje të papërshtatshme, përdor gjuhë vulgare etj., platformat dhe rrjetet sociale që ai përdor mund t’i bllokojnë profilet e tij.
Këshillojeni që të mos përdorë funksionin e bisedës me “multiplayer”.
Sot një numër i madh videolojërash kanë një opsion “multiplayer” ku lojtarët mund të luajnë me ose kundër lojtarëve të tjerë, dhe këtu ata mund të flasin. Por, për shkak se edhe në këtë rast dikush mund të shtiret si fals dhe ta bëjë fëmijën t’i japë të dhëna personale etj., këshilloni më së miri fëmijën të mos flasë me lojtarë të tjerë. Në rast se fëmija insiston të flasë me shokët e tij të skuadrës, jini në të njëjtën dhomë në mënyrë që të dëgjoni atë që ai thotë. Normalisht, sigurohuni që loja që luan fëmija juaj të jetë e përshtatshme për moshën e tij ose të saj.
Fshini të dhënat e ruajtura të pagesave nga dyqanet online
Fëmija juaj mund të mësojë shpejt se si të porosisë diçka në internet dhe ju do ta lehtësoni me të vërtetë nëse informacioni i llogarisë suaj ruhet në dyqanet online. Së pari, tregoni fëmijës tuaj se nuk mund të porosisni në internet pa lejen tuaj dhe për t’u siguruar që të mos merrni një faturë të madhe, fshini këtë informacion dhe futeni atë vetëm kur është e nevojshme.
Mësojini atij të sillet me edukatë dhe në internet
Është vërtet e lehtë të shkruash komente me urrejtje kur dikush “fshihet” pas ekranit, por kjo nuk do të thotë se kjo është e drejtë. Mësoni fëmijën tuaj të sillet me edukatë dhe kulturë, qoftë duke folur drejtpërdrejt apo në internet. Shpjegojini atij se çfarë do të thotë “ngacmim kibernetik” dhe thuajini t’ju tregojë nëse është viktimë e komenteve të tilla të këqija.
Shpjegojuni atij se çfarë është e drejtë dhe e gabuar
Ne kemi përmendur tashmë që fëmija juaj duhet të dijë që ai/ajo nuk duhet të ndajë informacione për veten në internet. Nuk duhet as të ndajë informacione për miqtë, prindërit, të afërmit e tij dhe të ngjashme. Thuaji se është shumë më mirë të jesh anonim në internet sesa të dinë të gjithë për të, sepse ndonjëherë dikush mund ta keqpërdor atë informacion. Do të ishte mirë që ai të mos shpërndante shumë, mundësisht fare foto të tij. Në fakt, do të ishte mirë që të konsultoheni me ju sa herë që dëshironi të postoni diçka.
