Me konceptin e ri, e braktisim qasjen e vjetër të të mësuarit faktografik dhe i nxisim nxënësit të zgjidhin problemet dhe të mendojnë në mënyrë kritike, tha Ministrja e arsimit dhe shkencës Milla Carovska në një intervistë për Meta.mk. Një pjesë e publikut reagoi ashpër ndaj njoftimit se nga viti i ardhshëm shkollor do të ketë ndryshime të mëdha në arsimin fillor. Njoftimi se do të fillojë aplikimi i një koncept që integron shumë lëndë në një, ka provokuar interpretime dhe reagime të ndryshme. Në publik u shfaqën një sërë dezinformatash se do të hiqeshin lëndë të tëra, por ato pretendime u mohuan menjëherë nga autoritetet e arsimit, njofton Portalb.mk.
Ekspertët mbi gjendjen e arsimit kanë paralajmëruar vazhdimisht vitet e fundit se sistemi ka defekte të mëdha dhe se është e nevojshme të ndryshohet. Pas fillimit të aplikimit të arsimit nëntë vjeçar, ajo që tani është shpallur është ndryshimi më i madh që do të pësojë sistemi arsimor, në mënyrë që, siç thonë autoritetet, ta modernizojnë atë dhe ta përshtasin atë me tendencat moderne.
Çfarë saktësisht do të ndryshojë, çfarë do të nënkuptojnë ato ndryshime për nxënësit dhe mësimdhënësit, cilat janë pritshmëritë afatgjata nga risitë, ku zbatohet një sistem i tillë arsimor? Këto dhe pyetjeve të tjera u është përgjigjur ministrja e Arsimit dhe Shkencës Milla Carvoska në këtë intervistë.
Koncepti i ri trembi më shumë mësimdhënësit e lëndëve, të cilët kishin frikë se mund të humbnin vendet e tyre të punës pas bashkimit të paralajmëruar të disa lëndëve në një. Çfarë do të thotë koncepti i ri i arsimit fillor në këtë kuptim? A do të ndryshojë puna e tyre?
Koncepti i ri për arsimin fillor parashikon integrimin e përmbajtjes nga shumë lëndë, për shembull historia, edukimi qytetar dhe gjeografia në një kurrikulë të shkencave shoqërore, me mësimdhënësit në këto lëndë që vazhdojnë të punojnë në shkollë, por tani planifikojnë bashkërisht klasat, duke lidhur fenomenet dhe proceset, dhe nxënësit i mësojnë ato nga këndvështrime të ndryshme. Askush nuk do të humbasë punën e tij. Përkundrazi, angazhimi i mësimdhënësve madje do të rritet, por ne gjithashtu kemi një plan për të rritur motivimin për punë, përmes fillimit të aplikimit të avancimit në karrierë dhe të ardhurave më të larta personale, duke përmirësuar kushtet e punës në shkolla dhe të ngjashme.
Çfarë do të ndryshojë në drejtim të qasjes së mësimdhënësve, çka pritet të jetë e ndryshme në mësimdhënie?
Me konceptimin e ri ne braktisim qasjen e vjetër të mësimit faktografik dhe i inkurajojmë nxënësit të zgjidhin problemet dhe të mendojnë në mënyrë kritike. Qëllimi ynë është të sigurojmë arsim me të cilin çdo fëmijë do të mësojë rreth vlerave të tilla si toleranca, respekti dhe zhvillimi personal. Me konceptin e ri, nxënësit do të kenë zhvillim personal dhe më e rëndësishmja, do të arrijnë potencialin e tyre të plotë përmes lëndëve zgjedhore dhe jashtëshkollore. Thelbi i ndryshimeve është në qasjen e mësimdhënësve ndaj vetë nxënësve, duke u udhëhequr nga tendencat në botë që janë dëshmuar se japin rezultate, gjegjësisht kanë ndikim më të madh pozitiv në njohuritë e fëmijëve dhe gatishmërinë e tyre pas daljes nga klasa. Ky koncept ekziston tashmë në disa nga shkollat private në vend.
Çfarë përgatitje janë planifikuar para implementimit të konceptit të ri?
Pasi të miratohet versioni përfundimtar i dokumentit, programet mësimore do të krijohen nga mësimdhënës, profesorë universiteti, ekspertë nga Byroja për Zhvillimin e Arsimit. Ndërkohë, do të organizohen trajnime për mësimdhënësit në mënyrë që ata të mund të përshtaten më lehtë me konceptin e ri. Në të njëjtën kohë, ky proces paraqet një proces për zhvillimin e karrierës së mësimdhënësve. Për herë të parë, mësimdhënësit do të kenë mundësinë të aplikojnë për mentorë të cilët përveç mësimdhënies, do t’u ndihmojnë mësimdhënësve të organizojnë ligjërata sa më me sukses. Qëllimi është të arrihet një punë ekipore që do të sigurojë mësimdhënie cilësore në të gjitha lëndët.
A është aplikuar tashmë një sistem i tillë modern arsimor në ndonjë nga vendet e zhvilluara në botë? Cilat janë përvojat atje?
Ky koncept i lëndëve të integruara zbatohet në shumë vende të zhvilluara të Evropës, Amerikës, Australisë. Kjo nuk është një risi në vendin tonë, por tashmë është aplikuar në disa shkolla private dhe publike. Përvojat e tyre tregojnë se një sistem i tillë arsimor është efektiv, siç dëshmohet nga rezultatet e larta të arritura në testet ndërkombëtare. Koncepti i ri nuk është i ri në vendin tonë, por zbatohet në disa shkolla private dhe publike.
Reagimet më të shumta ishin për integrimin e lëndës Histori në lëndën Shkencat Sociale. Çfarë ndryshimesh do të pësojë përmbajtja e kurrikulës së Historisë? Çfarë është ajo që do të shkurtohet?
Koncepti i arsimit fillor siguron “kornizën” sipas së cilës planifikohet arsimi fillor dhe dokumenti nuk fshin përmbajtje nga lëndët, as nuk parashikon ndryshimin e përmbajtjes së lëndës historisë. Lënda e historisë mbetet një pjesë e detyrueshme e kurrikulës së integruar në shkencat shoqërore. Studimi i integruar i moduleve: gjeografia, historia dhe edukimi qytetar siguron një lidhje thelbësore sepse ato janë dimensione themelore të së njëjtës dukuri/ njëjtit proces. Çdo ngjarje historike është e lidhur pazgjidhshmërisht me mjedisin gjeografik në të cilin ka ndodhur. Studimi i integruar i historisë dhe gjeografisë është karakteristikë e shumicës së vendeve me sisteme të zhvilluara arsimore. Për shembull, kjo është mënyra më e mirë për t’u shpjeguar nxënësve se ku dhe si u zhvilluan civilizimet antike dhe cilat kushte natyrore ndikuan në kulturën e tyre. Nga ana tjetër, ne mund të bëjmë ndryshime dhe të krahasojmë ose të lidhemi me kuptimin e sotëm të kulturave. Në të njëjtën mënyrë do të organizohen disiplinat shkencore natyrore, përkatësisht në një lëndë të shkencave natyrore e cila do të përmbajë module në biologji, kimi dhe fizikë. Integrimi mundëson studimin sipas temave, përkatësisht lidhjen thelbësore të dimensioneve themelore të së njëjtës dukuri dhe proces.
Cilat janë vlerësimet tuaja, përfshirë vlerësimet e anëtarëve të grupit të punës (ekspertë, profesorë, praktikues) për atë që do të sjellë ky koncept i ri në planin afatgjatë?
Koncepti duhet të transformojë shkollat, të krijojë një shkollë që i mëson të rinjtë për të mësuar, të zëvendësojë qasjen e vjetër e të mësuarit të fakteve dhe të inkurajojë të rinjtë të mendojnë në mënyrë kritike, për të zgjidhur problemet duke marrë vendime bazuar në analiza dhe fakte. Më në fund, koncepti do të nënkuptojë një model të ri arsimor përmes të cilit secili fëmijë do të arrijë potencialin e tij të plotë në arsimin fillor. Koncepti i ri i arsimit fillor për herë të parë përcakton standardet kombëtare që përcaktojnë kompetencat që nxënësit duhet të marrin gjatë shkollimi nëntëvjeçar. Për herë të parë, do të shihen rezultatet e të nxënit, i cili është një standard ndërkombëtar, dhe nxënësit nëntë vjeç do të dalin me njohuri në 8 fusha të tilla si shkrim-leximi i gjuhës; përdorimi i gjuhëve të tjera; matematika, shkencat natyrore dhe teknologjia; shkrim-leximi digjital; zhvillimi personal dhe shoqëror; kultura demokratike dhe qytetaria; sipërmarrja dhe shprehja artistike, kultura dhe multikultura. Kjo është ajo për të cilën të rinjtë duhet të jenë qytetarë të një shoqërie moderne, të jenë krijues, inovativë dhe përmes suksesit personal të kontribuojnë në zhvillimin e vendit.
Përndryshe, me konceptin e ri do të kombinohen disa lëndë në njëtë vetme dhe sipas kompetentëve një gjë e tillë do të jetë në një mënyrë që i përshtatet moshës së tyre, një mënyrë që prish kufijtë e rreptë midis disiplinave dhe një mënyrë që përfaqëson botën, proceset dhe fenomenet në lidhjen dhe unitetin e tij, janë shprehur në vazhdimësi autoritetet arsimore. Ata thonë se ndryshimet që janë planifikuar në lidhje me lëndët mësimore, do të fillojnë nga viti i ardhshëm dhe do të futen në klasën e parë dhe në të gjashtën.
