Në sallën e Filarmonisë së Maqedonisë së Veriut, më 19 dhjetor 2020, u shfaq koncerti përkujtimor dedikuar artistes së madhe mbarë shqiptare Nexhmije Pagarusha, të trajtuar me shumë kujdes nga Orkestra e Filarmonisë së Kosovës.
Në këtë kuadër, me shumë entusiazëm artdashësit Shkupjan dhe jo vetëm, mirëpritën këtë koncert me vlerë të madhe. E theksojmë këtë që në krye, sepse Nexhmije Pagarusha ishte dhe mbetet një gur i çmuar për muzikën shqiptare dhe tashmë ky emër po trajtohet me shumë kujdes edhe nga institucionet përkatëse të vet vendit ku është lindur Nexhmije Pagarusha.
Si rrjedhojë për këtë, Orkestra e Filharmonisë së Kosovës së bashku me dirigjentin Gridi Kraja kishin zgjedhur një repertor mjaft të pasur dhe mbi të gjitha të larmishëm. Duke filluar me vepra nga: Rexho Mulliqi, Çesk Zadeja, Avni Mula, Lorenc Antoni, Palok Kurti, Kristo Kono dhe Rauf Dhomi.
Ndonëse të gjithë kompozitorët që theksuam më sipër, janë personalitete që kanë vendosur shtylla të rëndësishme në muzikën e kultivuar shqiptare. Duke pasur parasysh këtë fakt të pamohueshëm, mund të theksojmë me plot bindje që veprat vokale që kanë kompozuar kjo plejadë kompozitorësh me shumë mjeshtëri u interpretuan nga ngjyra të bukura si: Adelina Paloja, Ardita Ukaj, Arta Jashari, Besë Krasniqi, Dea Hamdiu, Diellza Sulejmani, Elikon Hysaj, Ilvije Dragusha, Kaltrina Miftari, Selvije Marteti dhe Shkurtë Hykaj.
Në përgjithësi, secila nga zërat dhe personalitetet që theksova më sipër, ishin në radhë të parë të vetëdijshëm që kanë përsipër dhe nderrojnë një personalitet të rëndësishëm siç ishte Nexhmije Pagarusha. Por, megjithatë secila i qëndroj besnik këngës së saj duke trajtur me shumë delikatesë të gjitha elementet që vet kënga përmban duke filluar me “Një ditë të bukur maji”, “Kroi i fshatit tonë”, “Dashnor tu bana”, “E kujtoj atë takim”. “Margjelo”, “Në Prizrenin e vjetër”, “Kenke nur i bukurisë”, “Perëndeshë e bukurisë”, “Zambaku i Prizrenit”, “Për mu paska kenë kismet”, “Agimet shqiptare”, “Në zaman t’asaj furije”, “Vals i lumturisë”. Nga gjërat e bukura që viheshte në pah në secilën këngë, ishte autenticiteti individual që këngëtarët tregonin në intereptimin e këngëve, sepse nëse do të tërhiqeshim nga trajtimi që Nexhmije Pagarusha ju ka bërë këngëve atëherë do kishim me shumë mundësi edhe zbehje të këngëve. Megjithatë, me shumë mjeshtëri e përballuan gjithë trajtimin e këngëve së bashku me dirigjentin Gridi Kraja.
Përveç veprave vokale, koncerti përmbante edhe dy pjesë të rëndësishme si “Uvertura nga opera Goca e Kaçaniku” dhe “Baresha”. Në vija të përgjithshme, theksojmë që edhe Orkestra e Filharmonisë së Kosovës, së bashku me dirigjentin Kraja trajtuan me mjaft kujdes secilën vepër të repertorit.
Në një mënyrë, apo në një tjetër, koncerti është një tregues i denjë për një punë të mirë që bëjnë institucionet e Republikës së Kosovës, por në anën tjetër edhe një ngritje e vetëdijës së shoqërisë shqiptare për t’i njohur, trajtuar dhe kujdesur për gurët e çmuar të muzikës shqiptare.
Autor: Jesir Hoxha – Muzikolog
